KİMYASAL ÖLÇÜMLER

Kimyasal ölçümler endüstriyel çalışma ortamına karışabilen zehirlerin ölçülmesidir. Kimyasal maddeler işyerlerinde, evlerde ve hayatın birçok yerinde karşımıza çıkar. Kimyasal maddenin en çok kullanıldığı yerler endüstri alanı olduğu için buna en çok çalışanlar maruz kalmaktadır. Bunun sonucunda meslek hastalıkları ya da sağlık açısından büyük etkiler olmaktadır.

Kimyasal madde ile çalışanların üzerinde maddelerin ne kadar etti ettiğini öğrenmek ve bu etkiyi azaltmak için işyerlerinde kimyasal madde maruziyeti ölçümleri yapılmaktadır. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Risk Değerlendirilmesi Yönetmeliği’ne uygun olarak risk değerlendirilmesinin yapılması zorunlu kılınmıştır.

Kimyasal ölçümlerin en başında toksit maddeler (kurşun, cıva, fosfor, organik çözücüler ve arsenik) gibi havada olan uçucu organik maddeler gelir ve cihaz ile ölçüler analiz edilir.

Kimyasal Ölçümlerde Neler Göz Önünde Bulundurulur?
Maddenin sağlık ve güvenlik bakımından zararları
Maddenin cinsi, düzeyi ve süresi
Maddenin miktarı ve kullanma şekli
Yönetmelikte yer alan mesleki maruziyet sınır değerleri
Birden fazla kimyasal madde ile çalışılan ortamlarda maddelerin birbiri ile olan etkileşimleri göz önünde bulundurulur. Buna bir nevi çalışma ortamı gözetimi denmektedir.

Ölçümlerde ulusal ve uluslararası standartlar uygulanmaktadır. Bunlar;
TS EN 689 –İş yeri havası , TS ISO 16000-3 iç mekan havası, NIOSH 3500, MDHS 78, TS EN ISO 16017-1 dahili çevre ve iş yeri havası, TS EN ISO 16017-2 bina içi, ortam ve iş yeri havası, TS EN ISO 17621 iş yeri atmosferidir.

Kimyasal Ölçümler Nerelerde Yapılır?
Petrol sektörü, kimya sanayi, boyahaneler, tekstil sektörü, ilaç sektörü, matbaa sektörü, plastik sektörü ve laboratuvarlarda kimyasal ölçümler yapılmaktadır.
Kimyasal ölçümler uzmanlar tarafından yapılmakta olup, çalışanların maruz kaldığı kimyasal maddelerde herhangi bir değişiklik olduğunda sıklıkla tekrarlanmalıdır. Bununla ilgili;

12.03.2013 tarihinde 28733 sayılı resmi gazetede yayımlanan Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik;
“MADDE 7
h) İşveren, çalışanların sağlığı için risk oluşturabilecek kimyasal maddelerin düzenli olarak ölçümünün ve analizinin yapılmasını sağlar. İşyerinde çalışanların kimyasal maddelere maruziyetini etkileyebilecek koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümler tekrarlanır. Ölçüm sonuçları, bu Yönetmelik eklerinde belirtilen mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilir.” gereği kimyasal madde ölçümleri yapılır.
Ayrıca Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Formaldehit ve Ksilen Ölçüm Standartları Hakkında Genelge’de “09.10.2013 tarih ve 28790 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği Tıbbi Laboratuvar güvenliği başlıklı 28.inci maddesi (2) Korunmaya yönelik alınan tedbirler, tıbbi laboratuvar personelinin ve yakın çevresinin kimyasal, radyoaktif veya enfeksiyöz alana maruz kalma olasılığını azaltıcı veya önleyici olmalıdır.
Ek – 10 Tıbbi Laboratuvar Denetim Formu Faaliyete Esas Denetim Kriterleri Madde 16 Tıbbi patoloji laboratuvarında havadaki formaldehit ve ksilen düzeyleri ölçülmektedir. Hükümleri gereğince; tıbbi patoloji laboratuvarlarında oluşacak toksik madde maruziyetini giderici düzenleyici ve önleyici faaliyetler yapılmalıdır. Formaldehit ve ksilen maruziyeti kanda, idrarda madde veya metabolitlerinin ölçümü ile belirlenememektedir. Bıınun nedeni, metabolit ölçümünün bu maddelere özgü olmamasıdır. Kişi çalışma ortamının dışında da formaldehit ve ksilene maruz kalabileceğinden, gerçekte tıbbi patoloji laboratuvar kaynaklı maruziyeti göstermez. Bu nedenle çalışan personelin laboratuvar kaynaklı formaldehit ve ksilen maruziyetinin ölçülmesi gereklidir.” gereğince tıbbi laboratuvarlarda da formaldehit ve ksilen kimyasal maddeleri ölçülmektedir.

Denmiştir.